TÓM LƯỢC
Thủy trị liệu đại tràng được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng y học thay thế, trong khi bị cộng đồng y tế thông thường nhìn nhận với sự hoài nghi đáng kể. Trong khi những người ủng hộ đưa ra tuyên bố về lợi ích sức khỏe đáng kể, những người hoài nghi trích dẫn việc thiếu bằng chứng cho lợi ích sức khỏe và nhấn mạnh khả năng tiềm ẩn của các tác dụng phụ. Tuy nhiên, trong lịch sử, có những báo cáo lâm sàng về hiệu quả và hầu như không có nghiên cứu nào bác bỏ những báo cáo này. Thay vào đó, có một phong trào chống lại của những người không hoạt động trong lĩnh vực y tế dẫn đến việc chối bỏ hình thức trị liệu này mà không có nghiên cứu khoa học nào . Với sự phổ biến hiện nay của thủy trị liệu đại tràng, điều quan trọng là phải thực hiện nghiên cứu đó, nhưng điều cần thiết đầu tiên là ước tính định lượng về khả năng tác dụng phụ có thể xảy ra được thực hiện cho mục đích đồng ý tiến hành nghiên cứu. Mặc dù có rất ít tài liệu cụ thể về thủy trị liệu đại tràng, sự đánh giá các tài liệu về các phương pháp tương tự như thụt tháo và soi đại trực tràng cho thấy rằng nguy cơ ảnh hưởng của các tác dụng phụ nghiêm trọng là rất thấp khi việc thủy trị liệu được thực hiện bởi nhân viên được đào tạo sử dụng thiết bị phù hợp.
GIỚI THIỆU:
Thủy trị liệu đại tràng được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng y học thay thế, trong khi bị cộng đồng y tế thông thường nhìn nhận với sự hoài nghi đáng kể. Những phản đối y khoa bao gồm niềm tin nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng thuỷ trị liệu đại tràng không phải là liệu pháp hiệu quả và chúng có nguy cơ cao gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng (ví dụ, nhiễm trùng, thủng thành đại tràng) (Ernst, 1997). Hơn nữa, có một mối lo ngại rằng những trung tâm thuỷ trị liệu đại tràng chủ yếu hoạt động mà không có giấy phép, những người không hành nghề y, những người đưa ra những tuyên bố quá mức về lợi ích đem lại cho sức khỏe, (Barrett, 2004; Jarvis, 2004). Mối quan tâm của chúng tôi nảy sinh từ nhu cầu thông tin về sự an toàn và hiệu quả của phương pháp thuỷ trị liệu đại tràng để có được sự đồng thuận từ các bác sĩ lâm sàng và các nhà nghiên cứu.
Mục tiêu của bài viết này là cung cấp một cái nhìn khách quan cho các bác sĩ lâm sàng và các nhà nghiên cứu thông qua việc xem xét các thông tin lịch sử về sự an toàn và hiệu quả của thuỷ trị liệu đại tràng, và thông tin liên quan về tác dụng phụ từ các thủ thuật liên quan (ví dụ, thụt tháo và soi đại tràng). Mặc dù đã có nhiều cuốn sách khuyến khích thuỷ trị liệu đại tràng và đưa ra tuyên bố về hiệu quả đối với nhiều điều kiện khác nhau (ví dụ Tyrrell, 1913; Jensen, 19xx), bài viết này sẽ chủ yếu nhìn vào tài liệu được đánh giá ngang hàng, thay vì cố gắng đánh giá những tuyên bố đó.
Thuật ngữ thuỷ trị liệu đại tràng chưa bao giờ đề cập đến một quy trình đơn lẻ, nhưng có một số điểm nổi bật. Thuỷ trị liệu đại tràng phân biệt với các cách thụt tháo khác ở điểm không tự ý thực hiện, mà thay vào đó được thực hiện bởi một người được đào tạo chuyên nghiệp và được thực hiện bằng cách sử dụng một số loại thiết bị để kiểm soát dòng nước. Mục đích của họ là đưa nước vào toàn bộ đại tràng, ngược lại với việc đưa nước vào hạn chế hơn trong thụt tháo. Ở dạng hiện đại, quy trình bốn mươi lăm phút liên quan đến việc đưa nước ấm, tinh khiết vào trực tràng. Nước lưu thông trong toàn bộ đại tràng, loại bỏ các thành phần bên trong của nó, trong khi mọi người nằm trên bàn. Nhiệt độ và áp lực nước được theo dõi và điều tiết chặt chẽ trong một loạt các lần lấp đầy và giải phóng để hỗ trợ cho nhu động của đại tràng. Vì phương pháp này bao gồm một hệ thống kèm theo, chất thải được loại bỏ mà không có mùi khó chịu hoặc khó chịu.
Cái nhìn của y học hiện đại đối với thủy trị liệu đại tràng bị thiếu thông tin về các cuộc tranh luận trong lịch sử về sự an toàn và hiệu quả của nó.Lịch sử của phương pháp này đã được trình bày bởi một số tác giả hiện đại (ví dụ Ernst, 1997; Whorton, 2000). Ernst nói rằng trong đầu những năm 1900, lần đầu tiên, cuộc điều tra khoa học nghiêm ngặt về lý thuyết sự tự nhiễm độc đã được bắt đầu. Giả thuyết đã sớm bị phát hiện là sai. Một cuộc tìm kiếm tài liệu, tuy nhiên,tiết lộ ít bằng chứng điều tra khoa học.Đã có một cuộc tranh luận hợp lý giữa các bác sĩ, được tiến hành trên JAMA và các tạp chí y khoa khác,về giá trị của thủy trị liệu đại tràng. Cuộc tranh luận đó đã không được giải quyết bằng nghiên cứu khoa học về đại tràng, và sự thay đổi trong thực hành y tế từ bỏ vật lý trị liệu để điều trị bằng thuốc. Ở đây chúng tôi xem xét các tài liệu từ những năm 1920 và 30 cho thấy một cuộc tranh luận nghiêm túc về giá trị của thủy trị liệu đại tràng, bắt đầu bằng một tổng quan lịch sử.
BỐI CẢNH LỊCH SỬ:
Cơ sở lý luận cho việc thủy trị liệu đại tràng ban đầu được dựa trên khái niệm về sự tự nhiễm độc. Sự tự nhiễm độc là một lý thuyết cổ xưa dựa trên niềm tin rằng độc tố có nguồn gốc từ ruột có thể xâm nhập vào tuần hoàn và gây độc cho cơ thể. Ý tưởng có lẽ bắt nguồn từ Ai Cập hoặc Hy Lạp. Cho đến đầu thế kỷ 20, sự tự nhiễm độc đã được chấp nhận rộng rãi, và các phương pháp điều trị khác nhau thường được sử dụng cho một loạt các rối loạn hệ thống.Thiết bị thuỷ trị liệu đại tràng hiện đại đã được phát triển khoảng một trăm năm trước như là một sự thay thế nhẹ nhàng hơn cho các phương pháp điều trị phẫu thuật.
Whorton (2000) cung cấp một lịch sử chi tiết về các khái niệm táo bón, vệ sinh bên trong và làm sạch ruột. Ông mô tả chi tiết lý do đằng sau liên quan đến đại tràng như một cống thoát nước độc hại chịu trách nhiệm về bệnh tật trong những năm 1800. Vào cuối những năm 1800, nhờ vào lý thuyết vi trùng, táo bón đã được chuyển thành một mối đe dọa thậm chí còn lớn hơn: sự tự nhiễm độc (Whorton, 2000). Whorton giải thích khái niệm về sự tự nhiễm độc: “Thuật ngữ thường được hiểu là biểu thị sự nhiễm độc của cơ thể bằng cách hấp thụ các hợp chất độc hại từ đại tràng”. Sự tự nhiễm độc có rất nhiều ý nghĩa. Ngộ độc từ ruột luôn có một sức hấp dẫn trực quan mạnh mẽ, và bây giờ sự nghi ngờ lâu đời này dường như có sự ủng hộ của khoa học vi khuẩn học hiện đại . Khái niệm sự tự nhiễm độc đã trong thời kỳ thịnh hành từ năm 1900 đến những năm 1930.
Thủy trị liệu đại tràng như một phương pháp điều trị sự tự nhiễm độc đã trở nên phổ biến vào cuối những năm 1800 và đầu những năm 1900. Một phiên bản tiếng Anh ban đầu được biết đến với tên gọi Hệ thống rửa đường ruột Harrogate , trong những năm khoảng 1905 15.000 bệnh nhân hàng năm được thủy trị liệu đại tràng tại spa Harrogate (Whorton, 2000). Theo Whorton, thủy trị liệu đại tràng là phổ biến trong các chỉ định của bác sĩ.Đây được xem như phương pháp thay thế cho thuốc xổ và những nguy hiểm của chúng. Kelvinson (1995) đã trích dẫn một loạt các bác sĩ đáng kính thời bấy giờ ủng hộ việc thủy trị liệu đại tràng, lưu ý rằng ngay cả Hiệp hội Y học Hoàng gia năm 1913 cũng coi đại tràng là một yếu tố chính trong sức khỏe. Nhưng đến năm 1918, sự tự nhiễm độc đã không còn được ủng hộ và trị liệu bằng thuốc đã bước vào kỉ nguyên mở rộng sẽ loại bỏ liệu pháp spa và cũng giống như các phương pháp truyền thống lỗi thời trong suy nghĩ của hầu hết các bác sĩ (Whorton, 2000) .
Tuy nhiên, thủy trị liệu đại tràng vẫn phổ biến như một liệu pháp. Từ thâm tâm MD- người vẫn tin vào sự tự nhiễm độc muốn thanh lọc ruột mà không cần thuốc, đến người đã nhìn thấy một thị trường tiềm năng đã nắm lấy nó không bao giờ rời tay trong những năm 1920 và ‘ 30s (Whorton, 2000).
Whorton (2000) cho biết, vào thập niên 1930, hầu hết các bác sĩ không còn tin vào sự tự nhiễm độc. Đa số thể hiện xu hướng chế giễu, khiến những người đề xuất thủy trị liệu thất vọng. Ernst trích dẫn Donaldson (1922) bác bỏ giả thuyết sự tự nhiễm độc, nhưng nghiên cứu của Donaldson có liên quan đến thụt tháo, không phải thuỷ trị liệu đại tràng, chỉ có năm đối tượng nghiên cứu và loại trừ khả năng sự tự nhiễm độc bằng cách suy luận. Trên thực tế, Donaldson đã chứng minh một tác động tích cực từ việc giảm táo bón nhưng ông chỉ có thể suy đoán về cơ chế này. Chúng tôi đã không thể tìm thấy bất kỳ ví dụ khác về các nghiên cứu về thuỷ trị liệu đại tràng. Tất cả các bằng chứng được đưa ra đều xuất phát từ kinh nghiệm lâm sàng và ý kiến, chứ không phải điều tra khoa học nghiêm ngặt.
Dường như đã có một số yếu tố kết hợp để làm mất đi sự quan trọng của việc thuỷ trị liệu đại tràng. Đầu tiên là một sự thay đổi trong trong ngành y, hướng tới việc phụ thuộc nhiều hơn vào điều trị bằng thuốc và ít hơn vào các loại trị liệu vật lý khác nhau.Thứ hai là thiếu bằng chứng khoa học cho hiệu quả của thuỷ trị liệu đại tràng.
CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN THUỶ TRỊ LIỆU ĐẠI TRÀNG:
Đáng chú ý sự vắng mặt, cả từ đánh giá của Whorton (2000) và các đánh giá của Ernst (1997) đều liên quan đến nghiên cứu khách quan (được kiểm soát ) về sự an toàn hoặc hiệu quả của thuỷ trị liệu đại tràng.
Các kết quả của Donaldson đã thực sự ủng hộ giá trị lâm sàng của thụt tháo. Donaldson, hoài nghi về giả thuyết sự tự nhiễm độc, đã thực hiện một nghiên cứu trong đó năm đối tượng tự nguyện bị táo bón trong bốn ngày. Sau đó, ông đã quan sát các triệu chứng của sự tự nhiễm độc xuất hiện sau đó. Chúng bao gồm lưỡi bẩn, hơi thở hôi rõ rệt, lở loét, chán ăn, suy nhược tinh thần, trầm cảm, bồn chồn, khó chịu, ngủ không ngon giấc và đau đầu. Ông đo thời gian phản ứng của hệ thần kinh, chuyển hóa cơ bản, lượng đường trong máu và tốc độ mỏi cơ – tất cả đều cho thấy sự suy yếu. Các đối tượng sau đó đã thực hiện các phương pháp làm sạch bằng thụt tháo (trong nghiên cứu này không đầy đủ cho thuỷ trị liệu đại tràng). Trong mọi trường hợp, cảm giác ức chế và suy nhược tinh thần rõ rệt đã biến mất ngay lập tức, và sự tỉnh táo về tinh thần và cảm giác về thể lực tăng lên. Các xét nghiệm sau khi thụt tháo về thời gian phản ứng, mỏi cơ và lượng đường trong máu đều trở về mức bình thường. Donaldson kết luận rằng sự giảm đau nhanh chóng trong một thời gian ngắn do độc tố là tác nhân gây bệnh được loại bỏ, và kết luận rằng kết quả là do giảm áp lực cơ học (sự xáo trộn và kích thích đại tràng của khối phân). Donaldson, bị thuyết phục về lời giải thích nguyên nhân cơ học cho các triệu chứng, ủng hộ việc giảm táo bón bằng phương pháp thụt tháo, nhưng lập luận chống lại sự tự nhiễm độc.
Trong một thí nghiệm khác, Donaldson (1922) đã khám phá tác động của việc làm tắc nghẽn trực tràng lên huyết áp ở một con chó và quan sát thấy sự gia tăng huyết áp từ 122 đến 138 mm Hg trong bốn phút. Một loạt các thí nghiệm trên chó khác đã chứng minh rằng có thể có các chất độc hại trong ruột, nhưng chúng không chắc là một yếu tố quan trọng trong táo bón điển hình. Mặt khác,ông thừa nhận rằng trong một số trường hợp, đặc biệt là tiêu chảy kéo dài,sự tự nhiễm độc có khả năng là nguyên nhân . Ông cũng đồng ý rằng ứ đọng trong ruột non có thể làm phát sinh nhiễm độc máu.
Alvarez (1919), viết trong JAMA, thảo luận về việc thiếu bằng chứng cho lý thuyết về nhiễm độc đường ruột, mặc dù có nhiều quan sát lâm sàng cho thấy các chất độc được hấp thụ từ đường tiêu hóa trong thời gian bị táo bón, chúng tôi có rất ít bằng chứng cho giả định này. Alvarez tạo ra một trường hợp các triệu chứng của hệ thần kinh do chất độc gây ra. Ông nói về cách các đầu thần kinh cảm giác sâu từ đường tiêu hóa của chúng ta có thể ảnh hưởng đến cảm xúc, tinh thần và cân bằng vận mạch của chúng ta.
Đặc biệt ở những người nhạy cảm, bộ não bị ảnh hưởng sâu sắc bởi các xung dẫn truyền thần kinh hướng tâm đến từ ruột hoạt động quá mức hoặc sai. Khuyến nghị trị liệu của Alvarez, là dành cho thụt tháo để giảm bớt áp lực, trái ngược với tẩy xổ hoặc phẫu thuật. Mặc dù Alvarez rất phê phán giả thuyết sự tự nhiễm độc, bài báo của ông có thể được xem là ủng hộ khái niệm thuỷ trị liệu đại tràng (hoặc ít nhất là thụt tháo) để giảm triệu chứng.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi có những phản xạ từ đại tràng ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống thần kinh, do tầm quan trọng của hệ thống thần kinh ruột (McMillin và cộng sự, 1999). Người ta ước tính rằng 80% sợi thần kinh giao cảm là những sợi hướng tới nội tạng (Davenport, 1978). Ngoài ra còn có sự chồng chéo lớn của hoạt động neuropeptide trong ruột và não (Pert và cộng sự, 1985). Ngay từ năm 1907, Robinson đã ghi nhận hệ thống thần kinh rộng lớn và phức tạp của nội tạng trong bụng. Hệ thống thần kinh ruột đã trở thành một lĩnh vực hoạt động trong nghiên cứu sinh lý với hơn 600 bài báo về Medline từ năm 1985. Y học hiện đại nhận ra sự liên quan của hệ thần kinh nội tạng trong một số rối loạn thần kinh, bao gồm đau nửa đầu, động kinh và tự kỷ (McMillin và cộng sự, 1999).
Điều đặc biệt thú vị ở đây là một loạt các triệu chứng có thể gây ra bởi táo bón và được giảm nhẹ bởi thụt tháo . Các cơ chế phản xạ cho những hiện tượng này sẽ là một nghiên cứu rất thú vị. Nếu sự giảm nhẹ trong tình huống này có thể đạt được bằng thụt tháo đơn giản, thì việc thuỷ trị liệu đại tràng có thể cung cấp sự tác động sâu rộng hơn cho các phản xạ tương tự để cung cấp sự hỗ trợ lâu dài hơn cho các triệu chứng mạn tính hơn? Và các triệu chứng mạn tính có thể không phải do độc tố, mà là phản xạ từ các rối loạn chức năng khác của đại tràng có thể được điều trị bằng thuỷ trị liệu?
Alvarez và Freedlander (1924) đã đề cập đến câu hỏi về thời gian di chuyển của chất thải qua đại tràng trong một thí nghiệm nuốt một loại hạt không bị tiêu hoá . Họ đã rất ngạc nhiên khi thấy rằng thời gian di chuyển khá thay đổi, đại tràng thường giữ lại một số dư lượng thực phẩm từ tận tuần trước. Họ lo ngại rằng kết quả này có thể được coi là hỗ trợ cho cơ chế sự tự nhiễm độc. Tuy nhiên, họ không tìm thấy mối tương quan giữa thời gian di chuyển đó với tình trạng sức khỏe.
Một vấn đề khác liên quan đến nhiễm độc đường ruột đã được giải quyết bởi Dragstedt và cộng sự (1922), từ phòng khám Mayo. Họ đồng tình rằng nhiễm độc đường ruột có thể gây ra rối loạn, nhưng liệu sử dụng thuốc sát trùng có phải là một điều trị hữu ích. Nghiên cứu trên chó, bằng cách phẫu thuật đóng các đoạn ruột bị cô lập, chúng có thể tạo ra các triệu chứng nhiễm độc máu và cho thấy các triệu chứng biến mất khi cắt bỏ đoạn ruột đó. Tuy nhiên, họ phát hiện ra rằng việc áp dụng trực tiếp các dung dịch sát trùng vào các đoạn của đại tràng không có tác dụng khử trùng hoặc ức chế sản xuất các chất độc đường ruột.
Bất kể tính chính xác của giả thuyết sự tự nhiễm độc, các thí nghiệm như của Alvarez, Donaldson và Dragstedt đã chứng minh các tác động toàn thân phổ biến của các thay đổi nhỏ trong đại tràng. Sau đó, điều thú vị là cả người đề xướng và người phản đối thuỷ trị liệu đại tràng đều không chú ý đến phát hiện này, cung cấp ít thông tin mới từ sau những năm 1920.
KINH NGHIỆM LÂM SÀNG ĐỐI VỚI THUỶ TRỊ LIỆU ĐẠI TRÀNG:
Một loạt các cuốn sách từ những năm 1920 và 1930 bởi những người đề xuất thủy trị liệu đại tràng đã chứng thực giá trị lâm sàng của chúng (ví dụ: Russell, 1932; Tyrrell, 1913; Stemmerman, 1928; Wiltsie, 1938). Chúng tôi sẽ tập trung vào các bài báo trong các tạp chí được giới thiệu thời đó, đặc biệt là JAMA. Mục tiêu của chúng không phải là chứng minh tính hiệu quả của thủy trị liệu đại tràng, bởi vì các tiêu chuẩn của ngày đó rất khác nhau.
Satterlee và Eldridge (1917), viết trong JAMA, đã thảo luận về triệu chứng của hệ thống thần kinh trong nhiễm độc đường ruột mãn tính. Khác xa với việc xem xét một giả thuyết lỗi thời là sự tự nhiễm độc, họ lưu ý mối quan hệ mới được tìm thấy và phát triển nhanh chóng giữa các tình trạng tâm thần và thần kinh và rối loạn đường ruột. Một thực tế là tất cả các trường hợp được xem xét trong bài báo này, các biểu hiện thần kinh đã biến mất hoặc đã được cải thiện rõ rệt bằng cách điều trị hướng đến nhiễm độc đường ruột. Những biểu hiện thần kinh này bao gồm chậm phát triển trí tuệ, vấn đề về trí nhớ, ám ảnh, trầm cảm và ảo giác cũng như những biểu hiện khác. Họ mô tả một loạt các phương pháp điều trị, một số nặng nề hơn nhiều so với thủy trị liệu đại tràng (ví dụ: phẫu thuật cắt bỏ các phần của đại tràng).Với sự giảm nhẹ rõ rệt từ các triệu chứng, việc thủy trị liệu đại tràng ít xâm lấn là lý do tại sao được nhiều bác sĩ ưa thích. Trong một phần thảo luận sau bài báo Dr. Nathan Rosewater lưu ý rằng “Trong trường hợp đau đầu do nguyên nhân cơ học, đặc biệt là từ táo bón, giảm đau gần như ngay lập tức sau khi uống thuốc xổ hoặc thụt tháo , cho thấy có một nguyên nhân cơ học chứ không phải do nhiễm độc. Nếu nó là do nhiễm độc, phải mất hai mươi bốn giờ hoặc hơn trước khi chúng ta có thể loại bỏ hết chất độc hại được hấp thụ từ ruột vào tuần hoàn. Do đó có một lớp lớn các trường hợp thuộc loại hoàn toàn do cơ học này”. Điều này đồng ý với kết luận của Alvarez (1919) và Donaldson (1922) đã trích dẫn trước đây.
Bằng chứng nữa cho thấy việc thủy trị liệu đại tràng phổ biến trong những năm 1920 và 1930 được cung cấp bởi một bài báo của Bastedo (1928) trên Tạp chí Y học New England. Bastedo nhấn mạnh rằng việc đưa chất lỏng vào trực tràng đã là một thủ tục điều trị được phê duyệt từ thời cổ đại, phân biệt thủy trị liệu toàn bộ đại tràng với thụt tháo đơn giản và đưa ra các khuyến nghị chi tiết cho việc áp dụng. Cần lưu ý rằng ông không ủng hộ thuốc sát trùng trong nước, vì các thí nghiệm đã chỉ ra rằng chất khử trùng dễ gây tổn thương cho đường ruột. Ông đề nghị nước tinh khiết, thay vì nước muối sinh lý hoặc soda. Ông cũng khuyến cáo phản đối việc lạm dụng thủy trị liệu đại tràng vì chúng sẽ gây kích thích ruột.
Bastedo (1932) viết trong JAMA ,ông đưa ra một cuộc thảo luận công bằng về ứng dụng trị liệu và nguy cơ của thủy trị liệu đại tràng. Khi người ta nhìn thấy chât thải màu xanh, màu xám, nâu hoặc đen bẩn và các khối chất nhầy giống như giun với mùi thối hoặc cá chết thu được từ thủy trị liệu đại tràng, người ta không khỏi thắc mắc rằng liệu những bệnh nhân này có cảm thấy bị bệnh và họ được hỗ trợ để cho thấy sự cải thiện nhờ vào việc thủy trị liệu đại tràng. Đây là một trường hợp trong đó sự tự nhiễm độc là một giả thuyết hợp lý hơn so với nghiên cứu táo bón kéo dài 4 ngày của Alvarez.
Bastedo (1932) khẳng định tác dụng tích cực của thủy trị liệu đại tràng đối với việc cung cấp máu và nhu động của đại tràng. Ông cảnh báo về những nguy hiểm cụ thể, tất cả là kết quả của việc đặt một ống thụt vào dại tràng , bao gồm thủng, chấn thương polyp, rách van trực tràng và trầy xước thành trực tràng. Ngược lại, Bastedo thấy không có mối nguy hiểm nào trong thủy trị liệu đại tràng khi sử dụng một ống được đặt không quá sáu inch, bởi một chuyên gia được đào tạo. Bastedo nói, “tôi tin rằng những cảnh báo của tôi chống lại việc tự thực hiện không đúng cách, những nguy cơ và việc lạm dụng sẽ không làm các bác sĩ từ bỏ việc sử dụng đúng biện pháp trị liệu quý giá này”.
Soper (1932) trả lời bài báo JAMA của Bastedo. Soper trích dẫn một số tài liệu cũng như kinh nghiệm lâm sàng của riêng mình. Mối quan tâm hàng đầu của ông là việc thủy trị liệu đại tràng lặp đi lặp lại, theo kinh nghiệm của mình, những kết quả này gây ra kích thích đại tràng và tạo ra các triệu chứng như tăng tiết chất nhầy thứ mà đáng ra đã được làm sạch. Ông tóm tắt các tài liệu về chức năng đại tràng, đưa ra quan điểm rằng chức năng tự nhiên của đại tràng là làm cô đặc phân, và điều này không cần sự giúp đỡ từ thủy trị liệu đại tràng lặp đi lặp lại. Rối loạn duy nhất mà ông giải quyết dứt điểm là viêm niêm mạc đại tràng (hội chứng ruột kích thích ngày nay),việc co thắt đại tràng có liên quan đến sự đa dạng của các yếu tố, và việc thủy trị liệu đại tràng (cũng như thuốc nhuận tràng và thụt tháo) gây ra kích thích hơn nữa và có xu hướng co thắt. Ông không giải quyết bất kỳ khiếu nại nào khác về giá trị của thủy trị liệu đại tràng, ví dụ như là giải pháp cho sự tự nhiễm độc, hoặc tăng trương lực cơ của đại tràng.
Viêm khớp là một rối loạn trong đó dường như có một số bằng chứng lâm sàng về hiệu quả của thủy trị liệu đại tràng. Cuốn sách của Pemberton (1935) ủng hộ việc sử dụng phương pháp này. Pemberton (1920), viết một bài báo dài trong JAMA, thảo luận về bản chất của bệnh viêm khớp và bệnh thấp khớp. Pemberton (1920, 1935) là người ủng hộ giả thuyết rằng viêm khớp là do nhiễm trùng khu trú, một quan điểm thông thường vào thời điểm đó. Ông ghi chú rất sớm trong bài viết, đúng là trong số những người cổ đại ở Hy Lạp và La Mã, những lợi ích thu được từ thủy trị liệu đã được đánh giá cao và người ta cho rằng ảnh hưởng quan trọng của nhiễm trùng khu trú đã được một số cha đẻ của y học biết đến. Đối với Pemberton, phương pháp điều trị thích hợp là loại bỏ nguyên nhân, một số ổ bệnh của nhiễm trùng (bao gồm cả đại tràng). Ông kết luận, các biện pháp bên ngoài, chẳng hạn như thủy trị liệu, chắc chắn có giá trị thực sự nhưng đã gặp một số phản đối vì thường xuyên thiếu xót và bởi vì những hậu quả gây tổn thương từ việc đưa nước vào đại tràng.Cần thận trọng khi sử dụng, tuy nhiên,khi được sử dụng cẩn thận, thủy trị liệu, massage và các loại dược phẩm khi được sử dụng kết hợp với chế độ ăn kiêng có thể mang lại lợi ích vượt xa mức có thể đạt được.
Snyder và Fineman (1927) đưa ra một số báo cáo về hiệu quả trong các trường hợp viêm khớp. Quan điểm của Snyder và Fineman là trong các trường hợp viêm khớp không đáp ứng với điều trị thông thường có thể là do sự hấp thụ độc tố từ đường tiêu hóa. Snyder và Fineman trích dẫn một số bác sĩ lâm sàng từ Pemberton có quan điểm này (Persson, 1923; Smith, 1922; Carter 1923; Forbes 1924). Vì vậy, đến cuối năm 1927, giả thuyết sự tự nhiễm độc vẫn chưa biến mất.Dựa trên kinh nghiệm lâm sàng Snyder và Fineman nói rõ rằng đại tràng không phải là yếu tố nguyên nhân trong tất cả các trường hợp viêm khớp. Chỉ định loại bỏ ứ đọng đại tràng có giá trị nhất định trong việc kiểm soát bệnh. Một quan sát lâm sàng khác là thuốc bắc không có tác dụng tích cực đối với viêm khớp và thường dẫn đến tác dụng phụ. Tương tự như vậy, sự tự thụt tháo tại nhà tạo ra kết quả kém hơn so với thuỷ trị liệu đại tràng được thực hiện bởi những người chuyên nghiệp. Snyder và Fineman cũng đưa ra lời kêu gọi nghiên cứu “Việc xác định giá trị chính xác từng yếu tố trong hệ thống thuỷ trị liệu này là một vấn đề khó khăn và sẽ cần nghiên cứu kéo dài với sự kiểm tra cẩn thận trong một loạt các trường hợp ”
Viêm khớp không còn được coi là một bệnh do nhiễm độc, nên khả năng việc sử dụng thuỷ trị liệu đại tràng điều trị viêm khớp trở nên không còn phổ biến trong trường hợp không có lý do này. Tuy nhiên, có nhiều tài liệu hiện đại chỉ ra liên quan giữa viêm khớp với các rối loạn hệ thống tiêu hóa, đặc biệt là các rối loạn viêm (Palm và cộng sự, 2001; Lindsley và Schaller, 1974; Holden và cộng sự, 2003; Rees và cộng sự, 2004). Giải thích hiện đại liên quan đến rối loạn chức năng hệ thống miễn dịch, thay vì sự tự nhiễm độc. Rối loạn chức năng ruột cũng được tìm thấy trong hội chứng đau cơ do xơ hóa, có nhiều điểm chung với các biểu hiện của nhiễm chất độc được điều trị bởi thuỷ trị liệu đại tràng trong những năm 1920 và 1930 (Barton và cộng sự, 1999; Triadafilopoulos và cộng sự, 1991; Veale và cộng sự, 1991). Alba và cộng sự (2001) thậm chí một số trường hợp viêm khớp là một biểu hiện hiếm gặp của viêm túi thừa đại tràng sigma cấp tính. Họ phát hiện ra rằng tình trạng viêm khớp nhanh chóng được cải thiện sau khi phẫu thuật cắt bỏ đại tràng sigma. Thời kỳ cuối những năm 1800 phẫu thuật đại tràng là liệu pháp được lựa chọn cho những vấn đề như vậy. Thủy trị liệu đại tràng có thể cung cấp một điều trị ít xâm lấn.
Thủy trị liệu đại tràng đôi khi cũng được khuyến cáo cho bệnh tâm thần. Nhưng ông cũng trích dẫn báo cáo của Marshall (1936) trong Hồ sơ bệnh án về hiệu quả của việc thuỷ trị liệu đại tràng đối với bệnh tâm thần.Rối loạn tâm thần cũng có kết quả tốt, theo một bác sĩ ở Massachusetts, người đã thực hiện mười lăm ngàn lần thuỷ trị liệu đại tràng cho bệnh nhân tâm thần trong những năm đầu thập niên 1930.Tiêu biểu là người phụ nữ trầm cảm đã nhận được 835 lần thuỷ trị liệu đại tràng từ năm 1930 đến 1935 . Đến cuối quá trình, các cơn hưng cảm của cô ấy ít trầm trọng hơn,cô ấy ôn hoà hơn. Trong khi điều này nghe có vẻ như là một ví dụ về việc sử dụng quá mức thuỷ trị liệu đại tràng, có thể đã có một số quan sát lâm sàng hợp lệ, xem xét các tác động lên hệ thống thần kinh được báo cáo bởi Alvarez, Donaldson và những người khác.
Thuỷ trị liệu đại tràng cũng là một bước quan trọng của việc làm sạch tại phòng điều trị loãng xương Still-Hildreth cho bệnh tâm thần.“Thủy trị liệu là một phương pháp trợ giúp có giá trị khác mà chúng tôi được trang bị. Bồn tắm và túi chườm nóng được sử dụng để làm dịu các dây thần kinh, gây ngủ và đặc biệt là kích thích sự bài tiết qua thận và da … Nhiều bệnh nhân có tiền sử táo bón kéo dài liên tục với bằng chứng dẫn đến sự tự nhiễm độc … một số hỗ trợ là cần thiết. Đối với vấn đề đó, sự hỗ trợ chính của chúng tôi là thuỷ trị liệu đại tràng, qua đó đại tràng được làm sạch hoàn toàn bằng một lượng lớn dung dịch… Giá trị của phương pháp này là rõ ràng” (Hildreth, 1929).
ĐÁNH GIÁ CỦA FRIEDENWALD VÀ MORRISON:
Bài viết của Friedenwald và Morrison (1935) đặc biệt đánh giá thuỷ trị liệu đại tràng rất tích cực. Những bác sĩ này (từ Phòng khám Tiêu hóa của Khoa Y tại Đại học Maryland) bắt đầu với một bối cảnh lịch sử, lưu ý rằng chỉ gần đây (1932), Hội đồng Vật lý trị liệu của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ đã tìm kiếm một số lượng lớn các thiết bị thuỷ trị liệu đại tràng mới. Friedenwald và Morrison xác định một số tình huống trong đó thuỷ trị liệu đại tràng có một số hiệu quả, bao gồm cả việc làm sạch chất nhầy bất thường trong đại tràng,ổ nhiễm trùng, mảnh vụn và dị vật. Họ cũng lưu ý giá trị của thuỷ trị liệu đại tràng trong trường hợp mất trương lực của đại tràng, sử dụng nhiệt độ để kích thích hoặc thư giãn hệ thống cơ của ruột.Luôn có những cuộc thảo luận chuyên nghiệp liên quan đến việc sử dụng thuỷ trị liệu đại tràng trong điều trị nhiễm độc đường ruột có liên quan đến táo bón. Họ chỉ ra rằng các triệu chứng của nhiễm độc dường như biến mất kết quả của việc thuỷ trị liệu đại tràng. Tuy nhiên, họ cũng lưu ý rằng, các triệu chứng của những gì đã được gọi là sự tự nhiễm độc có thể được tạo ra bởi trực tràng bị sưng phồng bởi một số yếu tố lạ với cơ thể (kết quả của Alvarez và Donaldson). Họ cũng chỉ ra toàn bộ vấn đề sẽ ít gây tranh cãi hơn khi bác sĩ xem xét từng trường hợp riêng lẻ thay vì phải tuân theo tất cả các quy trình trị liệu thông thường mà không hoàn toàn khách quan kiểm tra. Tuyên bố này khuyến khích sử dụng thuỷ trị liệu đại tràng như một thủ thuật y khoa.
Friedenwald và Morrison tiếp tục xem xét chi tiết các quan sát lâm sàng của các bác sĩ khác nhau về các chỉ định thích hợp cho thuỷ trị liệu đại tràng, có sự đa dạng đáng kể về ý kiến. Họ nói rằng việc bỏ qua hoặc thậm chí lên án việc sử dụng thuỷ trị liệu đại tràng như một phương pháp điều trị là không có cơ sở Có lẽ sự phản đối duy nhất là việc sử dụng phương pháp này là khi không có sự giám sát và nghiên cứu thích hợp.
Friedenwald và Morrison đã viết “Sự kích thích mạnh mẽ này tái tạo lại ruột, làm tăng cung cấp máu và cải thiện trương lực cơ của đường ruột”Trong một số trường hợp, tác dụng bổ trợ của thuỷ trị liệu rất quan trọng và thậm chí có thể chữa khỏi; điều này sẽ phụ thuộc rất nhiều vào loại điều trị trước đó, bệnh nhân và liệu pháp phối hợp .
Friedenwald và Morrison kết luận rằng, “theo ý kiến của chúng tôi nếu thuỷ trị liệu đại tràng được sử dụng đúng trong các trường hợp được lựa chọn, nó sẽ cung cấp một phương pháp trị liệu quan trọng”. Cần chú ý đến những nguy cơ có thể xảy ra do chấn thương cơ học và thủng. Họ khuyên nên sử dụng các thiết bị đơn giản,nước tinh khiết, dung dịch muối và bicarbonate trong soda làm dung dịch thuỷ trị liệu và dưới giám sát của nhân viên y tế.
ĐÁNH GIÁ KRUSEN:
Năm 1936, JAMA đã xuất bản một bài đánh giá về thuỷ trị liệu đại tràng được ủy quyền bởi Hội đồng Vật lý trị liệu và được ủy quyền bởi Frank Hammond Krusen, Giáo sư Y học Vật lý tại Phòng khám Mayo. Mặc dù nói chung là hoài nghi, Krusen đưa ra một đánh giá khách quan về những ưu và nhược điểm của thuỷ trị liệu đại tràng. Ông thừa nhận rằng,thật khó có thể không ấn tượng với những quan điểm rõ ràng được thể hiện trong hầu hết các tài liệu về chủ đề này. Chẳng hạn,một bài viết về sự thành công phi thường trong việc điều trị nhiều bệnh nhờ áp dụng thuỷ trị liệu đại tràng phù hợp và triệt để.
Về phía chuyên gia, ông trích dẫn các bác sĩ . Ví dụ, ông chỉ ra rằng Pemberton, trong một đánh giá cẩn thận về những ưu và nhược điểm của thuỷ trị liệu đại tràng trong điều trị viêm khớp, anh ấy sử dụng thuỷ trị liệu kết hợp với massage đại tràng trong một số trường hợp viêm khớp của anh ấy. Ông cũng trích dẫn Stroud (1932), người ủng hộ thuỷ trị liệu đại tràng trong điều trị bệnh tim mạch, cùng đó Weisenberg và Alpers (1932), những người lưu ý rằng thuỷ trị liệu đại tràng có giá trị trong một số trường hợp được gọi là viêm tủy nhiễm độc. Krusen nhận xét rằng tác dụng tương tự có thể đạt được bằng cách sử dụng thụt tháo đơn giản, dùng thuốc thích hợp hoặc điều chỉnh chế độ ăn uống, nhưng ông không phủ nhận giá trị của khái niệm làm sạch ruột trong những ví dụ này. Krusen cũng trích dẫn Morgan và Hite (1932), những người thấy giá trị trong việc làm sạch ruột, nhưng lưu ý rằng cần phải nhận ra rằng việc điều trị như vậy có thể gây hại nếu vượt quá giới hạn được yêu cầu của các bệnh cụ thể. Giống như nhiều bác sĩ, Morgan và Hite lo ngại về việc thực hiện thuỷ trị liệu đại tràng bởi những người không có kỹ năng. Krusen thảo luận về quan điểm đối lập về viêm loét đại tràng, giữa Lockhart- Mummery (1934), người ủng hộ việc sử dụng thuỷ trị liệu và đưa ra khuyến nghị cụ thể , với Bargen (1934), người nhận thấy rằng việc thuỷ trị liệu đại tràng hiếm khi được chỉ định.
Ông cũng thảo luận quan điểm về kỹ thuật thuỷ trị liệu đại tràng, trong đó một ống 52 inch được đưa trực tiếp qua đại tràng vào tới manh tràng và hiện nay sử dụng một ống dài không quá 4 đến 6 inch . Ông đồng ý với Bastedo rằng việc thuỷ trị liệu đại tràng ống ngắn an toàn hơn nhiều. Về máy thuỷ trị liệu đại tràng, Krusen hoài nghi về hiệu quả của các máy đại tràng phức tạp,ông ưa thích một hệ thống đơn giản với bình thủy tinh và ống. Mặc dù bản thân Krusen thấy rằng chiếc máy anh mua cho bệnh viện của mình rất ít được sử dụng.
Về lưu ý của Krusen có hai điểm chính. Đầu tiên là thuỷ trị liệu đại tràng có thể có tác dụng phụ, chẳng hạn như chuột rút, kích thích và thủng thành đại tràng từ lưu ý của Bastedo, người đề xuất việc sử dụng cẩn thận thuỷ trị liệu đại tràng. Điểm chính thứ hai của ông là theo kinh nghiệm của bản thân, việc thuỷ trị liệu đại tràng ít được sử dụng trong môi trường bệnh viện, nên được xem là phương pháp đơn giản để giảm táo bón khi cần thiết.
Cuối năm 1939, có những người ủng hộ thuỷ trị liệu đại tràng trong số những bác sĩ kinh nghiệm. W. F. Dutton là Giám đốc Y khoa cho bệnh viện tại Trường Cao học Y khoa tại Đại học Pennsylvania. Ông nói rằng cuốn sách viết về đau đầu của ông, nhắm vào các bác sĩ, là một bản tóm tắt của các tài liệu có sẵn, với các tài liệu tham khảo được thẩm định. Ông cũng lưu ý tầm quan trọng của các độc tố của sự tự nhiễm độc được hấp thụ từ đường tiêu hóa trong nguyên nhân của một số chứng đau đầu. Ông nói về thuỷ trị liệu đại tràng “quy trình này đã trở thành một trong những phương pháp trị liệu giá trị nhất mà chúng tôi sở hữu”.
Do đó, vào cuối những năm 1930, đã có một cuộc tranh luận về thuỷ trị liệu đại tràng, được ghi lại trong JAMA. Có những quan sát lâm sàng từ nhiều bác sĩ và nhà nghiên cứu như Donaldson về sự hỗ trợ hiệu quả của thuỷ trị liệu đại tràng trong một số trường hợp.
QUAN ĐIỂM HIỆN ĐẠI VỀ THUỶ TRỊ LIỆU ĐẠI TRÀNG:
Cho đến những năm 1930, câu hỏi về việc sử dụng hợp lý thuỷ trị liệu đại tràng đã được tranh luận với sự hỗ trợ của một số dữ liệu thực nghiệm và quan sát lâm sàng. Y học hiện đại bị thiếu thông tin về thuỷ trị liệu đại tràng. Một ví dụ trong JAMA về sự phản đối thuỷ trị liệu đại tràng mà không có cơ sở là phản hồi từ một bức thư gửi cho ban biên tập của Merar (1961). Trong đó có tuyên bố, thuỷ trị liệu đại tràng được ca ngợi nhiều và được sử dụng chủ yếu bởi một nhóm người và phòng khám pseudohealth là không có lợi và có thể gây hại hoặc thậm chí nguy hiểm. Việc sử dụng chúng dựa trên lý thuyết về sự tự nhiễm độc và hấp thụ chất độc qua thành ruột là điều vô nghĩa không có căn cứ khoa học.
Franklin (1981) trả lời trong JAMA, đã trả lời câu hỏi về hiệu quả và sự an toàn của thuỷ trị liệu đại tràng . Về hiệu quả, ông đã xem xét ba tài liệu chính về tiêu hóa (từ năm 1976 đến 1978) cho thấy không đề cập đến việc thuỷ trị liệu đại tràng như một kỹ thuật trị liệu (nghĩa là không đề cập đến hoặc chống lại việc sử dụng phương pháp này) và kết luận rằng không có lý do nào cho việc sử dụng phương pháp này .Ông đã đề cập đến một báo cáo về tác động bất lợi của việc thụt tháo cà phê lặp đi lặp lại (cứ sau hai giờ) (Eisele & Reay, 1980), tuy nhiên, những lo ngại liên quan đến các vấn đề về nước và điện giải từ các phương pháp như vậy ít liên quan đến thuỷ trị liệu đại tràng.
Jensen (1995) trong một đánh giá gần đây về điều trị táo bón đã thảo luận về các phương pháp thụt tháo và đề cập đến việc thuỷ trị liệu đại tràng. Ông liệt kê các phương pháp bao gồm thụt tháo cà phê để điều trị thay thế ở bệnh nhân ung thư. Ông cũng lưu ý một loạt các tác động bất lợi từ thụt tháo cà phê (không rõ ràng với thuỷ trị liệu đại tràng) và đề cập đến sự xuất hiện của các bệnh từ amíp do thiết bị đưa vào đại tràng bị ô nhiễm (Istre và cộng sự, 1982). Ông nói, ít bằng chứng khoa học đã được báo cáo liên quan đến hiệu quả của các phương pháp điều trị thay thế liên quan đến táo bón. Có lẽ việc sử dụng rộng rãi đã ngăn cản đánh giá khách quan hơn nữa. Quan điểm của chúng tôi là việc sử dụng rộng rãi này nên được đánh giá khách quan hơn.
Như đã thảo luận, Ernst (1997) phản đối việc thuỷ trị liệu đại tràng (trích dẫn bài báo của Istre và cộng sự, 1982 như một ví dụ cụ thể về tác dụng phụ), nhưng ông đưa ra rất ít bằng chứng về nghiên cứu khoa học bác bỏ hiệu quả của phương pháp này, hoặc đánh giá tỷ lệ các tác dụng phụ có liên quan.
TÌNH TRẠNG HIỆN TẠI CỦA LÝ THUYẾT SỰ TỰ NHIỄM ĐỘC:
Như Ernst (1997) đã trình bày, lý do chính cho việc thuỷ trị liệu đại tràng thường xuyên (có từ thế kỷ 19) là do chất thải độc hại tích tụ trong đại tràng, chất độc lọt vào lưu thông tuần hoàn và gây ra nhiều loại triệu chứng. Giả thuyết sự tự nhiễm độc này đã gây tranh cãi khá nhiều, phần lớn các tranh cãi xoay quanh những tuyên bố cực đoan rằng sự tự nhiễm độc là nguyên nhân gây ra tất cả các bệnh (Cramp, 1921). Ernst tuyên bố rằng sự tự nhiễm độc đã được bác bỏ, nhưng có một tài liệu hiện đại quan trọng cho thấy rằng một phiên bản sửa đổi của sự tự nhiễm độc là khá hợp lý trong một số trường hợp .
Quan điểm hiện đại tập trung vào rối loạn chức năng của hệ thống miễn dịch gây ra bởi độc tố rò rỉ từ ruột, cũng như sự di chuyển của vi khuẩn từ ruột sang tuần hoàn hệ thống do sự phá vỡ của thành ruột. Sự cố này có thể được gây ra bởi một loạt các loại chấn thương cho cơ thể tại các vùng xa ruột theo Swank và Dietch (1996), rõ ràng là tăng tính thấm ruột và sự di chuyển của vi khuẩn đóng một vai trò trong suy đa tạng (MOF).Tổn thương của hàng rào ruột vẫn là trọng tâm của giả thuyết rằng chất độc thoát ra từ lòng ruột góp phần kích hoạt các cơ chế bảo vệ viêm và miễn dịch của cơ thể, sau đó dẫn đến sự tự phá hủy mô.
Tương tự Person và Bernhard (1986) trong một bài báo , đã xem xét lại sự tự nhiễm độc và chỉ ra một cơ chế của hệ thống miễn dịch.Ở bệnh viêm da bọng nước liên quan đến phẫu thuật cắt bỏ ruột non và các biểu hiện ngoài da của bệnh viêm ruột được biết đến và thường được cho là do sự hấp thu các kháng nguyên là vi sinh vật từ ruột. Kháng thể IgA huyết thanh được cho là bắt nguồn từ đường tiêu hóa, và các phức hợp miễn dịch IgA lưu hành trong viêm da bọng nước, khiến họ nghi ngờ về nguồn gốc từ đường tiêu hóa.
Kelvinson (1995) đã xem xét một số yếu tố sinh lý cho thấy tầm quan trọng của đại tràng trong các quá trình bệnh lý. Chúng bao gồm bằng chứng về sự hấp thụ độc tố ,các đại phân tử và phản ứng quá mẫn của hệ thống miễn dịch do niêm mạc ruột bị tổn thương.
Nhiều loại thuốc có thể được hấp thu từ đại tràng ở các mức độ khác nhau (Muranishi, 1984; Riley 1992; Kimura 1994). Thuốc đạn đặt trực tràng là một cách phổ biến để nhanh chóng đưa thuốc vào tuần hoàn mà không đi qua phần còn lại của đường tiêu hóa (Hoogdalem , 1991).Tỷ lệ và mức độ hấp thu thuốc tại trực tràng khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc , thành phần, và các chất thúc đẩy quá trình hấp thu .Con đường di chuyển của thuốc dạng đạn đặt trực tràng đặc biệt hiệu quả đối với các loại thuốc như Sumatriptan cho chứng đau nửa đầu, trong đó tác dụng tương đương với liều uống và có tác dụng trong vòng hai giờ (Bertin , 1999). Các chất độc hại khác nhau cũng có thể được hấp thụ từ đại tràng (ví dụ, sodium photphat, Martin và cộng sự, 1987; iốt, Kurt và cộng sự, 1996; aspirin, Watson & Tagupa, 1994; cyanide, Ortega & Creek, 1978). Các chất này có thể được hấp thụ dễ dàng và độc tố vi khuẩn cũng có thể được hấp thu.
Điều quan trọng là phải quan sát nhận biết các triệu chứng (mệt mỏi, đau đầu, đau khớp, v.v.) có liên quan đến táo bón, và có thể thuyên giảm bằng cách thuỷ trị liệu đại tràng, sự tự nhiễm độc,một cơ chế đề xuất gây ra các tác động toàn thân này bắt nguồn từ đại tràng và nhận ra rằng có những vấn đề liên quan trực tiếp đến đại tràng (như viêm loét đại tràng) có thể có hoặc không có lợi từ thuỷ trị liệu đại tràng. Thực sự có thể có các phản ứng toàn hệ thống bắt nguồn từ đại tràng, nhưng sự tự nhiễm độc có thể không phải là lời giải thích chính xác cho các quan sát. Sự tự nhiễm độc (bao gồm cả phản ứng của hệ thống miễn dịch) có thể là một yếu tố trong một số trường hợp, nhưng không phải là nguyên nhân gây ra tất cả các bệnh.Với các vấn đề nghiêm trọng về đại tràng như loét đại tràng thì thuỷ trị liệu đại tràng không phải là một liệu pháp hữu ích
https://thaidetox.xuongweb.com/vi/colonic-irrigations-danh-gia-ve-tranh-cai-lich-su-va-tiem-nang-cho-cac-hieu-ung-bat-loi-a111.html
